„Niezwyciężona jest w człowieku siła odrodzenia."
Igor Newerly, Chłopiec z Salskich Stepów
„(..) mam w sobie nową miłość do tego olśniewającego narzędzia duszy ludzkiej. To rzecz cudowna i jedyna we wszechświecie. Ciągle atakowana, a nigdy nie podlegająca zniszczeniu dlatego właśnie, że możesz.”
John Steinbeck, Na wschód od Edenu
W większości kręgów kulturowych jajko było, jak i nadal jest symbolem nowego początku, szczęścia, rozkwitu i rodzącego się życia. Kojarzy się z bezpiecznym schronieniem (metafora jaj w gnieździe) i więzieniem, z którego trzeba się uwolnić, aby zacząć żyć samodzielnie (pisklę, które wykonuje wysiłek, aby przebić skorupkę). Sztuka pierwszych chrześcijan w jajku widziała symbol grobu, który pęka tak jak skorupka jajka, aby mogło wyjść z niego nowe życie, czyli zmartwychwstały Chrystus.
Również w późniejszej sztuce jajo znalazło swoje miejsce. Obraz Madonna z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych, który Piero della Francesca namalował około 1472 roku, przedstawia w tle namalowane białe jajo. Znawcy do dziś zachodzą w głowę, co malarz miał na myśli. Czy idealnie białe jajo, zwisające z sufitu nad głowami przedstawionych na obrazie postaci to symbol niepokalanego poczęcia, czystości, narodzin Chrystusa, czy zapowiedź Jego Śmierci i zmartwychwstania? Salvador Dali twierdził, że zarówno on, jak i cały świat wyszedł z jajka. Artysta nawet sportretował się w jaju jako zwinięty embrion. Na jego obrazach jaja pojawiają się w setkach odsłon: całe i stłuczone, surowe i sadzone lub w formie pokruszonych skorupek. Są znakiem stworzenia, oznaczają, w zależności od kontekstu i nastroju
artysty, narodziny i śmierć, a także upływ czasu.
Ikonopisarze często wkładali małe, czerwone jajo w dłoń świętej Marii Magdaleny. Zgodnie z legendą to właśnie ona, trzymając jajo w dłoni, złożyła wizytę cesarzowi Tyberiuszowi, aby opowiedzieć o śmierci i zmartwychwstaniu Zbawiciela. Tyberiusz zakpił z Niej, że zmartwychwstanie człowieka jest mniej więcej tak prawdopodobne jak to, że jajko, które Maria Magdalena trzyma w dłoni, stanie się czerwone. Na jego oczach dokonał się po tych słowach cud przemiany jajka z białego na czerwone.
Złote jajko pojawiało się w literaturze jako element nauczki dla bohaterów, nie znających umiaru i przepełnionych chciwością.
Jajo filozoficzne (łac. ovum philosophicum, ampulla sphaerica) było przedmiotem pożądania alchemików, którzy byli przekonani, że tylko w specjalnym szklanym jajowatym naczyniu może dojść do przemiany nieszlachetnych substancji w złoto.
Mnich irlandzki Honoriusz z Autun przedstawił Imago Mundi ciekawą koncepcję kosmogonii Honoriusza z Autun. Według Honoriusza wszechświat ma kształt jajka o eliptycznym kształcie, które składa się z czterech pierwiastków, w którym niebo to skorupka, eter to białko, powietrze – żółtko, a Ziemia to zarodek.
Współcześnie, jeśli myślimy o jajku, nasze skojarzenia biegną w kierunku Świąt Wielkiej Nocy. Nie wyobrażamy sobie tego okresu bez pisanek i jajek na stole. Niezależnie od tego, kiedy w kalendarzu wypada Wielkanoc, mniej więcej w tym samym czasie przyroda budzi się do życia. W związku z tym obecność właśnie jajka jako symbolu odradzania się, wydaje się być czymś jak najbardziej oczywistym i można powiedzieć, że jest to symbol wręcz niezbędny.
Anna Makles, opiekun personalny w firmie Eko-Okna S.A.
